Zum Hauptinhalt springen
Dekorationsartikel gehören nicht zum Leistungsumfang.
Behinderung und Enhancement
Eine Analyse ethischer Positionen
Buch von Svenja Meuser
Sprache: Deutsch

42,00 €*

inkl. MwSt.

Versandkostenfrei per Post / DHL

Aktuell nicht verfügbar

Kategorien:
Beschreibung
Die Entwicklung neuer Technologien in den Life Sciences wird von einer "Ethik des Heilens" (Dederich 2009) und deren Versprechen begleitet, sämtliche Erkrankungen oder Behinderungen abmildern oder verhindern zu können. Während sich die Life Sciences zunächst auf einen therapeutischen Nutzen beschränken, richtet sich die Diskussion um Human Enhancement auf die Verbesserung menschlicher Fähigkeiten oder des menschlichen Erscheinungsbilds. Die vorliegende Arbeit rückt das Thema Behinderung in den Fokus der Enhancement-Debatte und greift dabei auf die Philosophie, Anthropologie und Ethik zurück. Dabei zeigt sich, dass sich die ohnehin ambivalenten Implikationen der Life Sciences für Menschen mit Behinderung in der Enhancement-Debatte insbesondere im Rahmen einer bioliberalen Argumentationslogik drastisch verschärfen.
Die Entwicklung neuer Technologien in den Life Sciences wird von einer "Ethik des Heilens" (Dederich 2009) und deren Versprechen begleitet, sämtliche Erkrankungen oder Behinderungen abmildern oder verhindern zu können. Während sich die Life Sciences zunächst auf einen therapeutischen Nutzen beschränken, richtet sich die Diskussion um Human Enhancement auf die Verbesserung menschlicher Fähigkeiten oder des menschlichen Erscheinungsbilds. Die vorliegende Arbeit rückt das Thema Behinderung in den Fokus der Enhancement-Debatte und greift dabei auf die Philosophie, Anthropologie und Ethik zurück. Dabei zeigt sich, dass sich die ohnehin ambivalenten Implikationen der Life Sciences für Menschen mit Behinderung in der Enhancement-Debatte insbesondere im Rahmen einer bioliberalen Argumentationslogik drastisch verschärfen.
Inhaltsverzeichnis
1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91.1 Inhaltliche Annäherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91.2 Zielsetzung und Aufbau der Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Behinderung im aktuellen Diskurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152.1 Problemaufriss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152.2 Zum Begriff Behinderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162.3 Disability Studies - "Behinderung neu denken!" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182.4 Zur Inklusionsdebatte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212.5 Begriffsverständnis in dieser Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Enhancement im Kontext . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273.1 Gesellschaftsdiagnose: Optimierungsgesellschaft? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273.1.1 Historische Wurzeln der Moderne: Aufklärung und Industrialisierung . . . 273.1.2 Postmoderne - eine Skizze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293.1.3 Kennzeichen der Gegenwartsgesellschaft - SoziologischeGegenwartsdiagnosen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313.1.4 Schließlich: eine "Optimierungsgesellschaft"? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403.2 Bio- und Lebenswissenschaften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453.2.1 Legitimation, Leitwissenschaft und Deutungsmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463.2.2 Bioethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493.2.3 Eugenik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513.2.4 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544 Handlungsfelder und Definitionsfragen von Enhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574.1 Enhancement: Handlungsfelder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574.1.1 "Schönheitsoperationen": Ästhetisch-kosmetische Chirurgie . . . . . . . . . . . . 574.1.2 Doping im Sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594.1.3 Neuro-Enhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614.1.4 Moral Enhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634.1.5 Lebensverlängerung: Überwindung des Alterns? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644.1.6 Enhancement im militärischen Einsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664.2 Semantik und Definition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684.2.1 Enhancement als abgrenzbares Phänomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684.2.2 Enhancement als Kontinuum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734.2.3 Enhancement und Normalität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744.2.4 Zur Frage nach der Normativität des Enhancement-Begriffs . . . . . . . . . . . . . 774.2.5 Begriffsverständnis in dieser Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795 Ethische Fragen in der Enhancement-Debatte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815.1 Ethik - ein Überblick . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815.2 Anthropologische Prämissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 855.2.1 Die Natur des Menschen als "geworden" und "gemacht" . . . . . . . . . . . . . . . . 875.2.2 Clausen und Heilinger: Anthropologie und die Legitimität vonEnhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895.2.3 Anthropologie, Ethik, Enhancement - Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . 945.3 Spezifische ethische Problemkonstellationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 955.3.1 Autonomie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 955.3.2 Identität und Authentizität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1015.3.3 Soziale Folgen von Enhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075.4 Ethik und Enhancement: Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1176 Behinderung und Enhancement: Textanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1196.1 Zum Vorgehen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1196.1.1 Begründung und Vorstellung des Analyseschemas sowie der Textauswahl . . 1196.1.2 Bioliberal und biokonservativ als idealtypische Positionen . . . . . . . . . . . . . . 1216.2 Textanalysen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236.2.1 Beiträge mit bioliberaler Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236.2.2 Beiträge mit biokonservativer Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1396.2.3 Beiträge jenseits der klassischen Positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1627 Behinderung und Enhancement:Beantwortung der normativen Leitfragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1817.1 Beiträge mit bioliberaler Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1817.1.1 Savulescu, Sandberg und Kahane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1817.1.2 Bortolotti und Harris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1827.1.3 Savulescu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1837.2 Beiträge mit biokonservativer Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1847.2.1 The President's Council on Bioethics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1847.2.2 Sandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1857.2.3 Parens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1867.3 Beiträge jenseits der klassischen Positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1877.3.1 Scully und Rehmann-Sutter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1877.3.2 Wolbring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1887.3.3 Parker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1888 Behinderung und Enhancement:Diskussion und Problematisierung der Ergebnisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1918.1 Die Steigerungslogik der Bioliberalen und ihre Implikationen für Menschenmit Behinderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1918.2 Die positiven Implikationen der biokonservativen Position und ihre Kehrseite . . . 1978.3 Jenseits bioliberaler und biokonservativer Argumentationsstrategien . . . . . . . . . . 2009 Fazit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211Danksagung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Details
Erscheinungsjahr: 2022
Fachbereich: Sonderpädagogik & Behindertenpädagogik
Genre: Erziehung & Bildung, Recht, Sozialwissenschaften, Wirtschaft
Rubrik: Sozialwissenschaften
Medium: Buch
Inhalt: 220 S.
ISBN-13: 9783781525009
ISBN-10: 3781525007
Sprache: Deutsch
Autor: Meuser, Svenja
Hersteller: Klinkhardt
Verantwortliche Person für die EU: Julius Klinkhardt GmbH & Co. KG, Robert Klinkhardt, Ramsauer Weg 5, D-83670 Bad Heilbrunn, info@klinkhardt.de
Maße: 20 x 165 x 235 mm
Von/Mit: Svenja Meuser
Erscheinungsdatum: 04.04.2022
Gewicht: 0,367 kg
Artikel-ID: 121358503
Inhaltsverzeichnis
1 Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91.1 Inhaltliche Annäherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91.2 Zielsetzung und Aufbau der Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Behinderung im aktuellen Diskurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152.1 Problemaufriss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152.2 Zum Begriff Behinderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162.3 Disability Studies - "Behinderung neu denken!" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182.4 Zur Inklusionsdebatte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212.5 Begriffsverständnis in dieser Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Enhancement im Kontext . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273.1 Gesellschaftsdiagnose: Optimierungsgesellschaft? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273.1.1 Historische Wurzeln der Moderne: Aufklärung und Industrialisierung . . . 273.1.2 Postmoderne - eine Skizze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293.1.3 Kennzeichen der Gegenwartsgesellschaft - SoziologischeGegenwartsdiagnosen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313.1.4 Schließlich: eine "Optimierungsgesellschaft"? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403.2 Bio- und Lebenswissenschaften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453.2.1 Legitimation, Leitwissenschaft und Deutungsmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463.2.2 Bioethik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493.2.3 Eugenik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513.2.4 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544 Handlungsfelder und Definitionsfragen von Enhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574.1 Enhancement: Handlungsfelder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574.1.1 "Schönheitsoperationen": Ästhetisch-kosmetische Chirurgie . . . . . . . . . . . . 574.1.2 Doping im Sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594.1.3 Neuro-Enhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614.1.4 Moral Enhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634.1.5 Lebensverlängerung: Überwindung des Alterns? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644.1.6 Enhancement im militärischen Einsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664.2 Semantik und Definition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684.2.1 Enhancement als abgrenzbares Phänomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684.2.2 Enhancement als Kontinuum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734.2.3 Enhancement und Normalität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744.2.4 Zur Frage nach der Normativität des Enhancement-Begriffs . . . . . . . . . . . . . 774.2.5 Begriffsverständnis in dieser Arbeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795 Ethische Fragen in der Enhancement-Debatte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815.1 Ethik - ein Überblick . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815.2 Anthropologische Prämissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 855.2.1 Die Natur des Menschen als "geworden" und "gemacht" . . . . . . . . . . . . . . . . 875.2.2 Clausen und Heilinger: Anthropologie und die Legitimität vonEnhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895.2.3 Anthropologie, Ethik, Enhancement - Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . 945.3 Spezifische ethische Problemkonstellationen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 955.3.1 Autonomie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 955.3.2 Identität und Authentizität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1015.3.3 Soziale Folgen von Enhancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075.4 Ethik und Enhancement: Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1176 Behinderung und Enhancement: Textanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1196.1 Zum Vorgehen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1196.1.1 Begründung und Vorstellung des Analyseschemas sowie der Textauswahl . . 1196.1.2 Bioliberal und biokonservativ als idealtypische Positionen . . . . . . . . . . . . . . 1216.2 Textanalysen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236.2.1 Beiträge mit bioliberaler Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236.2.2 Beiträge mit biokonservativer Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1396.2.3 Beiträge jenseits der klassischen Positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1627 Behinderung und Enhancement:Beantwortung der normativen Leitfragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1817.1 Beiträge mit bioliberaler Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1817.1.1 Savulescu, Sandberg und Kahane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1817.1.2 Bortolotti und Harris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1827.1.3 Savulescu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1837.2 Beiträge mit biokonservativer Position . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1847.2.1 The President's Council on Bioethics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1847.2.2 Sandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1857.2.3 Parens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1867.3 Beiträge jenseits der klassischen Positionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1877.3.1 Scully und Rehmann-Sutter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1877.3.2 Wolbring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1887.3.3 Parker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1888 Behinderung und Enhancement:Diskussion und Problematisierung der Ergebnisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1918.1 Die Steigerungslogik der Bioliberalen und ihre Implikationen für Menschenmit Behinderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1918.2 Die positiven Implikationen der biokonservativen Position und ihre Kehrseite . . . 1978.3 Jenseits bioliberaler und biokonservativer Argumentationsstrategien . . . . . . . . . . 2009 Fazit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211Danksagung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Details
Erscheinungsjahr: 2022
Fachbereich: Sonderpädagogik & Behindertenpädagogik
Genre: Erziehung & Bildung, Recht, Sozialwissenschaften, Wirtschaft
Rubrik: Sozialwissenschaften
Medium: Buch
Inhalt: 220 S.
ISBN-13: 9783781525009
ISBN-10: 3781525007
Sprache: Deutsch
Autor: Meuser, Svenja
Hersteller: Klinkhardt
Verantwortliche Person für die EU: Julius Klinkhardt GmbH & Co. KG, Robert Klinkhardt, Ramsauer Weg 5, D-83670 Bad Heilbrunn, info@klinkhardt.de
Maße: 20 x 165 x 235 mm
Von/Mit: Svenja Meuser
Erscheinungsdatum: 04.04.2022
Gewicht: 0,367 kg
Artikel-ID: 121358503
Sicherheitshinweis